فروشگاه فایل کاربردی

نرخهاى مبادله ارز و دگرگونيهاى نظام پولى بين ‏المللى

نرخ ارز يا براساس محاسبه برابرى رسمى ارزهاى توافق شده بين كشورهاى عضو صندوق بين‏المللى پول و يا براساس عرضه و تقاضا در بازار تعيين مى‏شود.

ارزش خارجى هر پول منعكس كننده شرايط اقتصادى كشور به طور اعم و قدرت خريد پول (يعنى هزينه‏ها و قيمتهاى داخلى) نسبت به پولهاى ديگر به طور اخص است.

به لحاظ آنكه نرخ ارز به صورت تعداد واحدهاى پول ملى در هر واحد از پول خارجى تعريف مى‏شود، تقويت ارزش رسمى پول ملى با كاهش نرخ ارز و تضعيف آن با افزايش نرخ ارز مشخص مى‏شود.

نرخ ارز بر نظام اقتصادى و زندگى روزمره مردم اثر مى‏گذارد ؛ چرا كه اگر ارزش پول كشور نسبت به واحد پول ديگر كشورها كاهش يابد، كالاهاى خارجى گرانتر و هزينه‏هاى مسافرتهاى برون مرزى افزايش مى‏يابد.

نرخ واقعى پول مشخص كننده قدرت رقابت يك اقتصاد است.

كشورهايى كه از قدرت و ثبات اقتصادى و سياسى بيشترى بهره‏مند بوده و قدرت بازپرداخت بدهى‏هاى خود را داشته باشند، پول ملى آنها مطلوب و مورد پذيرش همه است.

نرخهاى نادرست ارز، مى‏توانند مبين نقص سياستهاى اقتصادى و يا نيروهاى بازار باشند كه از بنيانهاى اقتصادى فاصله گرفته‏اند. نادرستى نرخ ارز، خسارات اقتصادى شايان توجهى به بار مى‏آورد.

امروزه بانكهاى بين‏المللى در راستاى كاهش هزينه‏هاى مبادله براى مشتريان و كاهش مخاطره نرخ ارز براى بانك، به معاملات ارزى اشتغال مى‏ورزند.

طى سالهاى 82 - 1980 عملكرد شديد نظام مالى، موجب بروز بزرگترين ركود پس از جنگ شد.

آغاز فعاليت نظام پولى اروپا با شروع تدريجى ركود اقتصادى سالهاى 82-1981 كشورهاى صنعتى غرب و وقوع انقلاب اسلامى در ايران كه منجر به افزايش شديد قيمت نفت در سالهاى 80 - 1979 شد، مقارن بود.

واژه «ارز» از «ارزش» مشتق شده و به تدريج به معناى پول آمده است. وقتى از ارز سخن به ميان مى‏آيد، منظور پول خارجى است و در اين صورت لفظى است عام كه برمورد خاص اطلاق مى‏شود. در پاره‏اى موارد به كلمه ارز صفت خارجى مى‏افزايند و در اين حالت نيز به همان معنى عام است كه به كار مى‏رود.

امروزه، هردولت در قلمرو جغرافيايى و در حدود حق حاكميت خود يك نظام پولى ويژه ايحاد كرده است و مسئله مبادله پولها با يكديگر پديده اساسى روابط مالى بين‏المللى را تشكيل مى‏دهد.

داد و ستدهاى ارزى به شكل كنونى، پديده‏اى است كه متعاقب شفاف و نظام‏مند شدن نقش پول، در دهه‏هاى پايانى قرن نوزدهم شكل گرفته و با اختراع وسايل مخابراتى و گسترش وسايل و امكانات ارتباطى، رونق فزاينده يافته است .

در گذشته كه «پول طلا» تقريباً حكمروا بود و طلا وجه مشترك همه پولها به شمار مى‏آمد، مبادلات به طور طبيعى توسعه مى‏يافت. پس از وقوع جنگ جهانى و بروز بحران بزرگ اقتصادى در فاصله اين دو جنگ (1929)، مبادلات بين كشورها متوقف و براى مبادله پولهاى ملى به يكديگر تمهيدات نوينى انديشه شد.

نظام پولى بين‏المللى در ابتدا به صورت ناخودآگاه فعاليت مى‏كرد. در دوره رواج نظام پايه طلا تصور مى‏شد، شيوه‏ها و ترتيبات خودكارى وجود دارد كه در صورت بروز عدم تعادل در نظام پولى، دخالت كرده و موجبات تصحيح آن را فراهم مى‏كند. ديرى نپاييد كه وقايع بين دو جنگ جهانى اول و دوم وجود شيوه‏هاى خودكار را مورد ترديد قرار داد. از اين رو در سالهاى پايانى جنگ جهانى دوم، پايه‏ريزى يك نظام خودآگاه كه ضمن كاهش مشكلات پبشين، متناسب با رشد اقتصاد جهانى باشد، مورد توجه قرار گرفت. اين نظام نيز تنها نزديك به يك ربع قرن با موفقيت پابرجا بود.